ไทเขิน : อัตลักษณ์และเส้นทางพหุวัฒนธรรมด้านงานศิลปหัตถกรรม

การวิจัยเรื่อง ไทเขิน : อัตลักษณ์และเส้นทางพหุวัฒนธรรมด้านงานศิลปหัตถกรรม มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทและอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน 2) ศึกษาเส้นทางพหุวัฒนธรรมด้านงานศิลปหัตถกรรมกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน และ 3) ออกแบบลวดลายและผลิตภัณฑ์กระเป๋าจาก อัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods Research) โดยมีเครื่องมือในการวิจัย ประกอบด้วย 5 เครื่องมือ ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์บริบทและอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน 2) แบบสัมภาษณ์เส้นทางพหุวัฒนธรรมด้านงานศิลปหัตถกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน 3) แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบลวดลายจากอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน 4) แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์กระเป๋าจากอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน และ 5) แบบสอบถามความพึงพอใจที่มีต่อการออกแบบลวดลายและผลิตภัณฑ์กระเป๋าจากอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้วิธีการสังเกตุและการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ ผู้อาวุโส ผู้ใหญ่บ้าน ผู้นาชุมชน ผู้ประกอบการรายย่อย และปราชญ์ชาวบ้าน จำนวน 30 คน ผู้ประกอบการด้านกระเป๋า จำนวน 15 คน และกลุ่มชาติพันธุ์ในหมู่บ้านห้วยนาขุ่น จำนวน 15 คน รวมจำนวนทั้งสิน 60 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณา ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลจากการศึกษาพบว่า บริบทและอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตที่มี การเปลี่ยนแปลง จำนวน 3 ระยะ ได้แก่ 1) ระยะวางรากฐานชุมชน 2) ระยะวางรากฐานชุมชนสู่ การเปลี่ยนแปลง และ 3) ระยะชุมชนบนเส้นทางการเปลี่ยนแปลง และอัตลักษณ์ที่เกิดจาก การรวมกลุ่มอาชีพ เครื่องเขิน เครื่องจักสาน และผ้าทอเส้นทางพหุวัฒนธรรมด้านงานศิลปหัตถกรรมกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน พบว่ามี 4 เส้นทาง ได้แก่ 1) การแลกเปลี่ยนซื้อขายวัตถุดิบ 2) โครงสร้างความเชื่อในพื นที่ทางวัฒนธรรม 3) กระบวนการผลิตงานศิลปหัตถกรรม และ 4) การเปลี่ยนผ่านจากพิธีกรรม สู่การผลิตซาทางการค้า และผลการออกแบบลวดลายจากอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน จำนวน 1 ลวดลาย ได้แก่ ลายดอกบัวตอง นาลวดลายมาออกแบบด้วยวิธีการเลเซอร์คัต (Laser Cutting) บนผลิตภัณฑ์กระเป๋า จำนวน 5 รูปทรง รวมทั้งสิน 15 รูปแบบ ได้แก่ 1) กระเป๋าทรงถัง (Bucket Bag) เลือกรูปแบบที่ 3 มีค่าเฉลี่ย ( X = 4.32) 2) กระเป๋าที่มีช่องตกแต่งด้านนอก (Cargo Bag) เลือกรูปแบบที่ 1 มีค่าเฉลี่ย ( X = 4.34) 3) กระเป๋าขนาดใหญ่ (Oversized Bag) เลือกรูปแบบที่ 2 มีค่าเฉลี่ย ( X = 4.33) 4) กระเป๋ารูปทรงเรขาคณิต (Sculptural Shapes Bag) เลือกรูปแบบที่ 3 มีค่าเฉลี่ย ( X = 4.37) และ 5) กระเป๋าแบบถัก (Crochet Bag) เลือกรูปแบบที่ 3 มีค่าเฉลี่ย ( X = 4.35) และความพึงพอใจของผู้ประกอบการด้านกระเป๋า และกลุ่มชาติพันธุ์ในหมู่บ้านห้วยนาขุ่นที่มีต่อกระเป๋าจากลวดลายอัตลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ไทเขินภาพรวมพบว่า อยู่ในระดับความพึงพอใจมากที่สุด ( X = 4.34) อัตลักษณ์และเส้นทางพหุวัฒนธรรมด้าน งานศิลปหัตถกรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขิน เป็นกลไกสำคัญในการธารงอัตลักษณ์ในการปรับตัวของชุมชนต่อการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม และเป็นการส่งเสริมการอยู่ร่วมกันในสังคมพหุวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน